Saturday, August 22, 2015

(Л)еонардо…

Силен немир го разбуди од длабокиот  сон. Погледна во часовникот. Беше точно 3.33 по полноќ. Беше испотен од сонувањето, а откога се разбуди некој чуден студ го прекри цело негово тело. Се наежи. Ко да имаше чудноневидливо присуство во собата. Легна повторно, ги намести рацете позади главата и го упати погледот тапо кон темниот таван. Гледаше така нагоре обидувајќи се да се сети на сонот. И се сети. Но се беше фрагментирано, нејасно….несигурно. Не знаеше дали тоа што се сеќава е само од овој сон, од кој предмалку се разбуди, или и од некои други, поранешни соништа, од пред неколку  недели, денови….или којзнае од кога…
Како и да е, мислеше дека се сети на следново. Во сонот чекореше со еден старец, по едни замјени и прашливи патишта, во некое мало, запуштено, италијанско село. И некако во самиот сон тој беше дух невидлив за останатите ликови кои ги гледаше во сонот. А иако беше дух, еден од тие ликови во сонот сепак можеше да го види и да зборува со него. Тоа беше некој сосема непознат постар  човек со маркантен и впечатлив лик. Енормно висок, многу слаб, ковчест со долга, со многу долга и сосема побелена коса и брада. Косата му паѓаше под рамениците, а брадата под градите виткајќи се во прекрасно бели и чисти кадрици…
Е тој човек чекореше по тие патишта заедно со него. И збореа, збореа, збореа….Се обиде и да се сети на точните зборови и на точните муабети но не успеа. Се сети само дека старецот му зборуваше за неговиот живот и за неговите успеси што ги постигнал низ цела империја. Бил некој уметник, бил и вајар и сликар, бил и научник, и се занимавал со илјадници битни и небитни нешта. Со наука, со математика, со проучувања…Но старецот најмногу се задржа на некој навидум муабет што немаше никакво значење. Збореше за некоја негова слика која му го пробила целиот пат кон успехот. За некоја слика што ја насликал уште во младоста. За таа слика дознале во Ватикан и така сликарот станал еден од најбараните низ целата империја. И не бил сликарот толку битен колку што луѓето од Ватикан биле воодушевени од реалниот приказ на ликот кој бил насликан на сликата. Сликата била приказ на Исус распнат на крст…..Насликаниот лик на Исус за луѓето од Ватикан бил толку магичен, толку волшебно моќен, толку прекрасно претставен што верувале дека е навистина вистинскиот лик и вистинскиот одраз на самиот Исус. Мислеле дека сликата и тоа платно е благословено со божји благослов и дека светиот дух му вдахнал провидение на сликарот при сликањето на Исус….Впрочем и донеле декрет со кој сликата била прогласена за света реликвија….Во сонот старецот- кој всушност беше самиот сликар, премногу остарен, уморен….потиштен….зборуваше долго и долго, сосема бавно, уморно….безшумно….Објаснуваше дека таа слика станала најсветата реликвија во споственост на Ватикан, но проблемот се појавил подоцна.Проблемот се појавил во душата на сликарот….
Сеќавањата на сонот на Фредерик беа сосема фрагментирани и несигурни, но сепак се сети на следново…
Проблемот се појавил во една друга слика која била насликана десет години откога била насликана сликата со Исус распнат на крстот….Талкал сликарот по цела Италија со цел да најде погоден лик, погоден човек кој за малку пари би можел да му позира за една нова слика која му била нарачана од Ватикан. Требало да се наслика моментот кога Јуда го предал Исус за грст пари….Значи неопходен бил лик кој во себе ги содржи сите можни пороци на човештвото, лик кој е одраз на сите злокобни особини, на сите падови, на сите гревовиЛик кој во најмала мера наликува на самиот Сатана, лик од кој се гледа цела пропаст човечка….
Во тоа време, објаснуваше во сонот сликарот, таков модел можело да се бара само по запуштените темни улици во Рим или Неапол или Фиренца, во близина на борделите, во близина на пристаништата кадешто препиените пропаднати скитници во состојба на изгубена свест од алкохол преспивале покрај ѓубриштата…..
И така сликарот тргнал да го бара моделот што му е потребен да позира за новото дело….моделот што би наликувал делумно на Сатаната, делумно на Јуда….Пред еден од многуте бордели во Рим пронашол еден човек некаде во своите триесети или четириесетти години. Пропаднат, испиен, со збрчкана кожа, со ковчесто тело, неухранет, неизбањат….Со разбушавена коса, со запуштена брада, со очи закрвавени од пиење- црвени ко очите на Сатаната. Тоа бил моделот што бил како создаден за сеуште ненасликаната слика. Тоа речиси како да бил Јуда лично. За сосема малку пари и шише алкохол скитникот се согласил да позира. Седел цела недела во ателјето на уметникот и позирал. Сликата на крај била готова. Била совршена. Одразот на Јуда бил вчудоневидувачки реален. Пропаднат, бездушен, неверен, нечовечен, проклет…..Одраз на духовниот пад на човека. Таа слика била вистинска спротивност на сликата од Исус распнат на крст…..Ватикан ја откупил со воодушевување. Уметникот уште повеќе се прочул, а црковниот клер верувал дека сликарот има божјо вдахновение и дека светиот дух го инспирирал да ги наслика тие две слики.
Пред да си го допие шишето алкохол кое си го одработил со позирањето, пропаднатиот скитник му кажал на уметникот….Хммм, пред многу години, можеби има повеќе од дваесет , имаше еден млад неискусен сликар кој ме најде како продавав храна на пазарот во Фиренца. Мислам дека сликарот се викаше Леонардо. Тогаш бев сеуште многу млад, бев речиси дете. Не паметам…. но незнам ниту дали имав дваесетина години тогаш….Е тогаш за прв пат во животот бев насликан на слика Се сеќавам дека сликарот тогаш направи едно постолје од две масивни големи дрвени греди. Ги постави како крст и ме обеси да висам на крстот на јажиња. Висев на тие јажиња можеби цела недела додека не беше готова сликата. Ееее, паметам, убава беше таа слика….беше тоа Исус распнат на крст…..
Judas-Iscariot_waleonardo-da-vinci-study-human-proportionjanus9

No comments:

Post a Comment